Nowoczesne rozwiązania wspierające samodzielność niewidomych

Cześć!
Cieszę się, że tu jesteście.
Dzisiejszy wpis będzie dotyczył narzędzi, sposobów i aplikacji, które ułatwiają osobom niewidomym wykonywanie codziennych czynności.
Bardzo ważnym elementem, który wspiera osoby niewidome są różnego rodzaju specjalistyczne urządzenia oraz aplikacje na telefon pomagające w codziennym życiu. Część z tych urządzeń jest identyczna z tymi, które używają wszyscy, ale osoby niewidome same wykonują na nich odpowiednie oznaczenia, aby mogły je wygodnie obsługiwać.
Można wyróżnić sześć grup takich pomocy. Pierwsza to urządzenia, których używają wszyscy, ale muszą mieć przyciski – nie mogą to być urządzenia dotykowe. Czasami w tych urządzeniach stosuje się dodatkowe oznaczenia. Są to urządzenia, które posiadają wszyscy w swoich domach, takie jak np. lodówka, kuchenka, pralka, mikrofalówka, żelazko i inne urządzenia używane na co dzień.
Część osób niewidomych w tym także ja stosuje dodatkowe oznaczenia w niektórych z tych urządzeń. To bardzo pomocne zwłaszcza na początku gdy osoba niewidoma nie zna jeszcze dobrze obsługi danego sprzętu.
Jeśli chodzi o oznaczenia urządzeń, mogą one przybierać różne formy. Jeśli na danym urządzeniu jest wystarczająco dużo miejsca można nakleić napisy w brajlu. Takie napisy można wykonać na maszynie brajlowskiej, ale istnieje również urządzenie zwane metkownicą brajlowską. Metkownica to niewielkie urządzenie, do którego wkłada się specjalną plastikową taśmę, następnie wykonuje się na niej napisy w brajlu, które można później wyciąć i przykleić w odpowiednich miejscach na urządzeniu.
O metkownicy opowiem więcej, gdy będę pisać o gotowaniu, ponieważ to właśnie nią oznaczam często przyprawy w kuchni.
Innym rodzajem oznaczeń mogą być samoprzylepne koraliki lub małe odbojniki do mebli, które nakleja się na pokrętła urządzeń, aby ułatwić ustawianie na przykład temperatury. U mnie w piekarniku wygląda to tak, że na pokrętle ustawiającym temperaturę mam naklejone odbojniki co 50 stopni, oraz jeden odbojnik nad pokrętłem u góry, dzięki czemu łatwiej jest mi precyzyjnie ustawić pożądane ciepło. Co 50 stopni idąc w prawo mogę sobie odliczyć ile stopni nastawiłam. Jeśli któryś koralik przyklejony na pokrętle spotka się z koralikiem u góry piekarnika, oznacza to, że temperatura została ustawiona na odpowiednią wartość.
Innym rodzajem oznaczeń mogą być także bezbarwne lakiery do paznokci lub kleje, którymi tworzymy wypukłe kropki na urządzeniu. Niektóre sklepy dla niewidomych oferują również mazaki, za pomocą których można wykonać takie wypukłe oznaczenia.
Jeśli chodzi o samą obsługę urządzeń, często robię tak, że z pomocą osoby widzącej tworzę notatkę, w której krok po kroku opisuję jak ustawić dane urządzenie, lub które pokrętło i ile razy trzeba przekręcić, aby ustawić je na odpowiedni program.
Kolejną grupę stanowią urządzenia, które są takie same jak te, które mają wszyscy, ale zostały wyposażone w oprogramowanie mówiące lub linijkę brajlowską. Przykładem są głównie komputery i telefony.
Komputer osoba niewidoma obsługuje głównie za pomocą programu mówiącego, który odczytuje zawartość ekranu. Czasami używa się także linijki brajlowskiej, która pozwala na odczyt tekstu w systemie brajla.
Jest to wygodne dla osób w niektórych sytuacjach, które wolą używać brajla na przykład podczas czytania książek. Wersje papierowe tych książek często są znacznie większe niż te czarnodrukowe i mogą obejmować kilka, a nawet kilkanaście tomów, ogromnych tomów. W takim przypadku linijka brajlowska może okazać się bardzo pomocna umożliwiając wygodniejsze czytanie.
Jeśli chodzi o telefony to wiele z nich ma obecnie wgraną pomoc głosową, która odczytuje zawartość ekranu. Osoba niewidoma używająca telefonu za pomocą głosu posługuje się specjalnymi gestami na ekranie dotykowym, które pozwalają jej na nawigację po ekranie. Dzięki tym gestom może przeglądać zawartość telefonu, wybierać aplikacje, pisać wiadomości czy korzystać z Internetu. Wszystko przy wsparciu głosowego odczytu.
Najpopularniejsze wśród osób niewidomych są dwa rodzaje telefonów, telefony z systemem android głównie marki Samsung oraz telefony z systemem IOS czyli ifone.
Wśród urządzeń z oprogramowaniem mówiącym wyróżnia się także inne sprzęty codziennego użytku, takie jak wagi mówiące za równo łazienkowe, jak i kuchenne, termometry, ciśnieniomierze czy glókometry. Większość z tych urządzeń można znaleźć w sklepach dla niewidomych, ale zdarza się, że są także dostępne w Internecie np. na allegro oraz w sklepach stacjonarnych takich jak LIDL. Osobiście używam wagi łazienkowej mówiącej, którą kupiłam właśnie w LIDLU.
Kolejną grupą urządzeń są te specjalistyczne dedykowane wyłącznie osobom niewidomym.
Wśród nich wyróżnia się notatniki brajlowskie, które w uproszczeniu działają jak połączenie komputera i maszyny brajlowskiej. Praca na notatnikach brajlowskich jest elektroniczna. Można pisać, tworzyć dokumenty w wersji elektronicznej, które następnie można odczytywać na komputerze i przesyłać dalej. Urządzenia te często wyposażone są w linijkę brajlowską, mają oprogramowanie mówiące oraz klawiaturę brajlowską, dzięki czemu pisanie na nich odbywa się w sposób podobny do pracy na maszynie brajlowskiej.
Sama używam takiego notatnika i muszę przyznać, że jest to dla mnie bardzo wygodne rozwiązanie.
Innym rodzajem takich specjalistycznych urządzeń mogą być małe ramki metalowe lub tekturowe, które służą do podpisywania dokumentów na przykład w urzędzie. Działa to w ten sposób, że kładziemy ramkę na kartce w miejscu, gdzie należy się podpisać. Dzięki niej osoba niewidoma może wyczuć odpowiednią przestrzeń do podpisu, co ułatwia wykonanie tej czynności samodzielnie.
O tym opowiem więcej gdy będę pisać o załatwianiu spraw urzędowych.
Specjalistyczne urządzenia to także małe plastikowe karty z wyciętymi ząbkami do rozpoznawania banknotów, a także skarpetniki, które służą do łączenia skarpet podczas prania, aby uniknąć pomieszania, czy testery kolorów. O skarpetnikach i testerach kolorów opowiem więcej we wpisie dotyczącym prania.
Dużą pomocą są też aplikacje na telefon dedykowane osobom niewidomym. Aplikacje te służą do wykonywania wielu rzeczy, do których potrzebny jest wzrok takich jak odczytywanie tekstu z kartki, odczytywanie informacji na produktach: kosmetykach, produktach spożywczych i tak dalej. Są też aplikacje rozpoznające banknoty, kolory, a także to, czy w pomieszczeniu zapalone jest światło.
Jedną z najbardziej znanych takich aplikacji jest aplikacja Be My Eyes, co po polsku oznacza bądź moimi oczyma. Aplikacja ta ma kilka funkcji. Za jej pomocą można robić zdjęcia wszystkiego, co znajduje się obok nas i tego, co trzymamy w ręku, a następnie aplikacja w oparciu o sztuczną inteligencję opisuje co znajduje się na tym zdjęciu. Jest to bardzo pomocne w sytuacji, gdy mamy jakieś produkty np spożywcze, kosmetyczne i wiele innych i nie wiemy co to jest za produkt. Wtedy przy pomocy tej aplikacji możemy to sprawdzić.
Inną bardzo przydatną funkcją tej aplikacji jest możliwość zadzwonienia do wolontariusza, który używając kamerki może nam coś przeczytać, opisać, a czasem nawet pomóc ustawić jakieś urządzenie.
Inne takie aplikacje to np. seing AI czy Seing Asistant Home, które mają takie funkcje jak sprawdzenie, czy jest zapalone światło, rozpoznawanie banknotów, czytanie tekstu na kartce, czy rozpoznawanie kolorów.
I wreszcie ostatnią grupą są urządzenia, którymi można stero+wać za pomocą aplikacji w telefonie. Do tej grupy należą m.in: odkurzacze, pralki, ekspresy do kawy i wiele innych, najczęściej dotykowych urządzeń, które można obsługiwać właśnie przy pomocy telefonu.
Dla osób niewidomych może to być dobre rozwiązanie, ale trzeba pamiętać, że aplikacje dedykowane poszczególnym urządzeniom nie zawsze są kompatybilne z programem mówiącym w telefonie. Może się zdarzyć, że podczas zakupu urządzenia aplikacja działa bez problemu, a osoba niewidoma może jej swobodnie używać. Jednak po wprowadzeniu nowej aktualizacji aplikacji może okazać się, że przestaje ona współpracować z programem mówiącym w telefonie, co może sprawić trudność w jej obsłudze. Dlatego kupując nowe urządzenie warto zwrócić uwagę na kompatybilność aplikacji z programem mówiącym.
Osobiście jeśli nie muszę kupować urządzenia z obsługą aplikacji wolę szukać takiego, które ma tradycyjne przyciski, ponieważ jest to dla mnie prostsze i bardziej niezawodne rozwiązanie.
Obecnie używam dwóch urządzeń, które łączą się z telefonem za pomocą bluetoth i mają dedykowaną aplikację. Są to robot sprzątający, który ma też przycisk, więc aplikacji używam stosunkowo rzadko, oraz termometr owulacyjny. O obu urządzeniach opowiem więcej w innych wpisach.
Jak więc widzicie istnieje wiele różnych urządzeń, które mogą pomóc osobom w codziennym życiu, a wybór odpowiedniego sprzętu zależy od indywidualnych potrzeb i preferencji.
Na dzisiaj to tyle.
Oczywiście czekam na Wasze komentarze.
A tymczasem do zobaczenia w kolejnym wpisie.